Likopen to organiczny związek chemiczny z grupy karotenów. Odkryty został ponad 140 lat temu, a mimo to stale odkrywane są jego nowe właściwości. Jest to związek syntetyzowany przez rośliny i bakterie autotroficzne i zaliczany jest do naturalnych barwników. Ulega rozpadowi pod wpływem promieniowania UV.
Najbardziej powszechnym źródłem likopenu są pomidory. Można go znaleźć również w owocach guawy, papai, różowego grejpfruta, arbuza, dzikiej róży, brzoskwini oraz w przetworach z tych produktów (soki, przeciery, pasty). Stosowany jest także jako składnik kosmetyków.
Zawartość likopenu w produktach spożywczych [mg/100g]:
- pomidor 0,9-11,9
- sok pomidorowy 5,0-42,74
- suszone pomidory 46,5
- papaja 2,0-5,3
- arbuz 2,3-7,2
- różowy grejpfrut 3,36
- suszona brzoskwinia 0,86
Niekorzystny wpływ na wchłanianie likopenu w organizmie człowienia mają niektóre składniki pokarmowe takie jak błonnik czy sterole roślinne oraz statyny - grupa leków, stosowanych w przypadku podwyższonego poziomu cholesterolu.
Likopen należy do grupy związków o właściwościach przeciwutleniających - neutralizujących wolne rodniki, które mają niekorzystny wpływ na organizm człowieka. Jego siła przeciwutleniająca jest dwukrotnie większa niż beta-karotenu i dziesięciokrotnie większa niż witaminy E.
Prozdrowotne działanie likopenu przejawia się w zmniejszeniu ryzyka zachorowania na niektóre rodzaje nowotworów (raka prostaty, piersi, płuc, nowotwory przewodu pokarmowego). W przypadku dużego spożycia likopenu zaobserwowano również zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób układu krążenia, na skutek spowolnienia odkładania się płytek miażdżycowych w naczyniach. U pacjentów z nadciśnieniem likopen może również wpłynąć na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.
Bilbliografia:
Barciszewski J., Belter A., Chomczyński P., Giel - Pietraszuk M., Oziewicz S., "Likopen - występowanie, właściwości oraz potencjalne zastosowanie.", Poznań 2011, s. 332-340
